Những phương pháp giáo dục giới tính cho trẻ nhỏ và áp dụng kịp thời
Giáo dục giới tính cho trẻ nhỏ là một phần quan trọng của việc giúp trẻ hiểu về bản thân, người khác và thế giới xung quanh. Phương pháp giáo dục giới tính không chỉ giúp trẻ phát triển ý thức về giới tính mà còn giúp chúng xây dựng tư duy tự do và hiểu rõ về quyền lợi và trách nhiệm của chúng trong xã hội này. Dưới đây là một số phương pháp giáo dục giới tính cho trẻ nhỏ và cách áp dụng chúng một cách kịp thời.
Giáo dục giới tính là gì?
Giáo dục giới tính là quá trình dạy và học với mục đích trang bị cho trẻ em và thanh thiếu niên các kiến thức, kỹ năng, thái độ và giá trị cần thiết của bản thân. Từ đó, trẻ có thể xây dựng các mối quan hệ xã hội và quan hệ tình dục dựa trên cơ sở tôn trọng. Đồng thời, qua giáo dục giới tính, trẻ có thể nhận thức được mức độ ảnh hưởng của những lựa chọn mình đã đưa ra đối với bản thân và người khác, cũng như biết được cách tự bảo vệ bản thân trong xã hội này.
Hiện nay, cách thức giáo dục giới tính cho trẻ phổ biến nhất là thông qua bố mẹ, người chăm sóc trực tiếp. Ngoài ra, tại trường học và trong một số chiến dịch về sức khỏe cộng đồng, giáo dục giới tính cũng được thực hiện nhằm định hướng suy nghĩ và hành động của trẻ một cách đúng đắn, phù hợp lứa tuổi.
Tuy nhiên, tại Việt Nam vẫn còn nhiều gia đình, khu vực, ngay cả người lớn và trẻ em đều cảm thấy xa lạ, ngượng ngùng khi nhắc đến vấn đề “giáo dục giới tính”. Điều này khiến nhiều trẻ hiểu sai về giới tính, tình dục; từ đó, tăng tỷ lệ trẻ bỏ học và tệ nạn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của xã hội. Chính vì vậy, giáo dục giới tính cho trẻ là vô cùng cần thiết.
Lý do cần giáo dục giới tính cho trẻ em?
Giáo dục giới tính cho trẻ em là một phần quan trọng của việc giúp trẻ phát triển kiến thức, tư duy, và ý thức về các vấn đề liên quan đến giới tính. Dưới đây là một số lý do tại sao cần thiết thực hiện giáo dục giới tính cho trẻ em:
Hướng dẫn giáo dục giới tính cho trẻ như thế nào?
Phương pháp giáo dục giới tính không chỉ giúp trẻ phát triển ý thức về giới tính mà còn giúp họ xây dựng tư duy tự do và hiểu rõ về quyền lợi và trách nhiệm của họ trong xã hội. Dưới đây là một số phương pháp giáo dục giới tính cho trẻ nhỏ và cách áp dụng chúng một cách kịp thời.
- Giáo dục từ sớm nhưng đừng quá vội vàng: Khi lên 4 tuổi, trẻ bước vào giai đoạn muốn được khám phá thế giới xung quanh nhiều hơn nhưng đây cũng là độ tuổi trẻ dễ bị xâm hại nhất. Lúc này, bố mẹ nên bắt đầu giải thích cho trẻ hiểu về giới tính bằng những thông tin cơ bản, nhẹ nhàng. Ví dụ: Khi tắm hoặc thay đồ cho con, bố mẹ nên nói cho trẻ hiểu về những bộ phận “riêng tư” trên cơ thể, không ai được phép nhìn hay động chạm vào.
- Giải thích cho trẻ một cách đơn giản, dễ hiểu: Trước đây, giáo dục giới tính không được phổ biến rộng rãi khiến nhiều phụ huynh cũng không thật sự hiểu rõ “giáo dục giới tính là gì?”. Đồng thời, khoảng cách thế hệ khiến nhiều phụ huynh gặp khó khăn khi trò chuyện với trẻ về các vấn đề liên quan đến giới tính. Tuy nhiên, giáo dục giới tính là cách tốt nhất giúp trẻ hiểu rõ về giới tính, sinh lý, tình dục cũng như tránh được các tệ nạn, rủi ro gây ảnh hưởng xấu đến cuộc sống sau này của trẻ. Vì vậy, bố mẹ nên vượt qua các “rào cản” để nói cho trẻ biết “giáo dục giới tính là gì?” một cách đơn giản, dễ hiểu, chậm rãi và cởi mở. Lưu ý, nếu bố mẹ tỏ ra ngại ngùng khi nói về các vấn đề này, trẻ cũng sẽ không thấy thoải mái và có thể hiểu sai cũng như sẽ tìm cách né tránh, nhất là khi gặp vấn đề.
- Sử dụng nhiều cách tiếp cận vấn đề tình dục gián tiếp: Trong trường hợp cảm thấy quá khó để giáo dục cho trẻ một cách thẳng thắn, bố mẹ có thể chọn các cách tiếp cận gián tiếp. Ví dụ: Bố mẹ nên giải thích cho trẻ hiểu chỉ có sự tin tưởng mới là thứ nuôi dưỡng tình yêu chứ không phải tình dục. Trẻ cần chịu trách nhiệm với những hành động của mình. Khi trẻ đủ trưởng thành, đủ khả năng chịu trách nhiệm và thật sự tin tưởng vào đối phương thì hãy nghĩ về tình dục.
- Giáo dục theo độ tuổi: Tùy thuộc vào từng độ tuổi, trẻ sẽ có những thay đổi về suy nghĩ, tâm lý và sinh lý. Đồng thời, khả năng tiếp cận và nhận thức của trẻ ở từng giai đoạn sẽ khác nhau. Việc giáo dục giới tính cho trẻ quá sớm hoặc quá muộn đều có thể khiến trẻ tăng nguy cơ gặp phải rủi ro. Do đó, để đảm bảo hiệu quả của giáo dục giới tính, bố mẹ nên chọn lọc thông tin và dạy cho trẻ phù hợp theo độ tuổi.
Giáo dục về giới tính cho bé gái và bé trai không hoàn toàn giống nhau. Nhìn chung, trẻ đều được trang bị đầy đủ các kiến thức về giới tính, sinh sản, quyền và trách nhiệm trong tình dục, cách xây dựng và lựa chọn các mối quan hệ, bình đẳng giới,… Nhưng xét về từng khía cạnh riêng biệt của giới tính, việc giáo dục giới tính sẽ có những khác biệt riêng. Ví dụ, ở tuổi dậy thì, các bé gái thường sẽ có xu hướng tự ti và e ngại về ngoại hình, dễ bị bắt nạt, trêu chọc vì những thay đổi về ngoại hình của bản thân, lúc này bố mẹ nên động viên trẻ, giúp trẻ tự tin và dám đưa ra ý kiến, bảo vệ bản thân. Đối với bé trai, trẻ sẽ có xu hướng muốn khám phá nhiều hơn, có thể sẽ bị sa vào các cạm bẫy, mối quan hệ không lành mạnh, bố mẹ nên khuyến khích trẻ quan tâm sức khỏe sinh lý của bản thân, gia đình và né xa các mối quan hệ không lành mạnh.