Thấu hiểu về nỗi sợ hãi của trẻ tự kỷ
Trẻ tự kỷ nhận thức, cảm giác với các kích thích môi trường khác với trẻ bình thường. Có thể hiểu là những thứ tưởng chừng bình thường, không có gì đặc biệt trong mắt mọi người người và trẻ em bình thường, nhưng với trẻ tự kỷ đó lại có thể là nỗi ám ảnh.
Trẻ tự kỷ thường có thể cảm thấy hoảng sợ, ám ảnh với một số kích thích cụ thể như: tiếng ồn lớn, vậy chuyển động,… Ví dụ, tiếng sấm chớp, tiếng máy hút bụi, máy sấy tóc, máy đánh trứng, đồ chơi quay quay/chớp chớp,… Đó là những thứ kích thích giác quan của trẻ, gây quá tải về cảm giác và làm trẻ ám ảnh, sợ hãi.
Tự kỷ là gì?
Tự kỷ, hay còn được gọi là rối loạn tự kỷ (Autism Spectrum Disorder – ASD), là một rối loạn phát triển sức khỏe tâm thần ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp, tương tác xã hội và hành vi của người mắc bệnh. Đặc điểm chung của tự kỷ là sự khác biệt trong cách nhận biết, cách tương tác và cách xử lý thông tin so với những người không mắc bệnh.
Các dấu hiệu của tự kỷ có thể biểu hiện rõ ràng ở trẻ từ tuổi sơ sinh hoặc lớn dần trong quá trình phát triển. Một số dấu hiệu chung bao gồm khả năng giao tiếp kém, khó khăn trong việc thiết lập mối quan hệ xã hội, sở thích hoặc hoạt động lặp đi lặp lại và nhạy cảm đặc biệt với ánh sáng, âm thanh hoặc cảm giác.
Các nỗi sợ hãi mà trẻ tự kỷ có thể gặp phải là gì?
- Sự thay đổi: Trẻ tự kỷ thường không thích sự thay đổi, bất kỳ sự thay đổi nào trong môi trường, lịch trình hoặc ruti hàng ngày có thể gây ra căng thẳng và lo lắng cho trẻ.
- Giao tiếp xã hội: Trẻ tự kỷ thường gặp khó khăn trong việc giao tiếp và tương tác xã hội. Trẻ có thể sợ hãi với các tình huống giao tiếp mới, cảm thấy không thoải mái khi phải làm quen với người mới hoặc tham gia vào các hoạt động nhóm.
- Ẩm thực: Một số trẻ tự kỷ có thể có các sở thích ẩm thực đặc biệt và rất nhất quán với thức ăn hoặc môi trường ăn uống. Các thay đổi trong chế độ ăn hoặc sự đối mặt với các loại thức ăn mới có thể gây ra sự lo lắng hoặc sợ hãi.
- Cảm giác quá tải: Trẻ tự kỷ thường nhạy cảm với ánh sáng, âm thanh và cảm giác xung quanh môi trường. Sự quá tải cảm giác có thể gây ra căng thẳng và sợ hãi, đặc biệt là khi họ không thể kiểm soát hoặc thoát khỏi các yếu tố này.
- Thay đổi không gian: Sự thay đổi trong môi trường hoặc việc phải chuyển đổi từ một không gian quen thuộc sang một không gian mới có thể gây ra sự lo lắng và không thoải mái cho trẻ tự kỷ.
- Các tình huống xã hội phức tạp: Các tình huống xã hội phức tạp như buổi tiệc hoặc sự kiện đông người có thể làm cho trẻ tự kỷ cảm thấy bối rối và sợ hãi về việc phải giao tiếp và tương tác với người lạ.
- Khó khăn trong hiểu biết và xử lý thông tin: Do các khó khăn trong việc hiểu biết và xử lý thông tin, trẻ tự kỷ có thể sợ hãi với những tình huống không rõ ràng hoặc không dự đoán được.
- Sự cô đơn và cách ly: Mặc dù không phải lúc nào cũng là trường hợp, nhưng một số trẻ tự kỷ có thể cảm thấy cô đơn và cách ly vì khó khăn trong việc thiết lập mối quan hệ xã hội và kỹ năng giao tiếp. Sự cô đơn này có thể gây ra lo lắng và sợ hãi.
Một trẻ tự kỷ có thể mắc nhiều hơn 1 nỗi sợ. Và nỗi sợ này có thể ám ảnh trẻ đến lúc trưởng thành. Tuy nhiên, nếu phát hiện và can thiệp sớm, tình trạng rối loạn lo âu, sợ hãi bất thường này có thể cải thiện tình trạng của trẻ.