Hội chứng ADHD

Hội chứng ADHD

Hội chứng ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) bao gồm một tập hợp các triệu chứng đặc trưng, ảnh hưởng đến khả năng tập trung, kiểm soát hành vi, và điều chỉnh cảm xúc. Các triệu chứng này thường bắt đầu xuất hiện từ thời thơ ấu và có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành. Hội chứng ADHD không chỉ gây ảnh hưởng đến việc học tập mà còn ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội và cuộc sống hàng ngày của người mắc.

I. Triệu chứng chính của ADHD

Các triệu chứng của ADHD thường được chia thành hai nhóm chính: thiếu chú ý và hiếu động/bốc đồng. Mỗi người mắc ADHD có thể biểu hiện khác nhau, tùy thuộc vào dạng hội chứng mà họ mắc phải:

1.1: Thiếu chú ý (Inattention):

Khó tập trung: Trẻ thường không thể giữ sự chú ý vào các chi tiết nhỏ, dễ làm sai trong các bài tập hoặc công việc hàng ngày.
Dễ phân tâm: Trẻ thường dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố xung quanh như âm thanh hoặc hoạt động khác, dẫn đến việc mất tập trung nhanh chóng.
Khó tổ chức công việc: Trẻ gặp khó khăn trong việc sắp xếp thời gian, tổ chức công việc hoặc các hoạt động hàng ngày, dẫn đến việc thường xuyên quên làm bài tập hoặc làm việc không đúng hẹn.
Lảng tránh hoặc không thích các hoạt động cần sự tập trung dài hạn: Trẻ có xu hướng né tránh các công việc hoặc bài tập đòi hỏi sự nỗ lực tập trung lâu dài.
Hay mất đồ: Trẻ thường xuyên làm mất các vật dụng cá nhân như sách, bút, đồ chơi hoặc dụng cụ học tập.

1.2: Hiếu động và bốc đồng (Hyperactivity and Impulsivity):

Không ngồi yên: Trẻ thường xuyên cử động chân tay, vặn vẹo, không thể ngồi yên trong một khoảng thời gian dài.
Chạy nhảy hoặc leo trèo trong các tình huống không phù hợp: Điều này có thể xuất hiện ở trẻ nhỏ, thường xuyên chạy nhảy hoặc leo trèo dù ở những nơi không thích hợp.
Nói nhiều và không thể giữ im lặng: Trẻ thường khó kiểm soát việc nói liên tục hoặc chen ngang khi người khác đang nói.
Không chờ đợi đến lượt mình: Trẻ gặp khó khăn trong việc chờ đợi, như khi xếp hàng hoặc chờ đến lượt trong các trò chơi.
Bốc đồng: Trẻ có xu hướng hành động mà không suy nghĩ trước, ví dụ như trả lời câu hỏi khi chưa được gọi tên, hoặc làm những việc nguy hiểm mà không cân nhắc đến hậu quả.

II. Dạng ADHD phổ biến:

ADHD thường được chia thành ba dạng chính, mỗi dạng có sự khác biệt trong các triệu chứng nổi bật:

Dạng thiếu chú ý (ADHD – Inattentive Type): Biểu hiện chủ yếu là thiếu chú ý, và ít có hoặc không có sự hiếu động/bốc đồng. Trẻ có xu hướng lơ đãng, dễ mất tập trung nhưng không hiếu động quá mức.
Dạng hiếu động/bốc đồng (ADHD – Hyperactive-Impulsive Type): Chủ yếu biểu hiện qua các triệu chứng hiếu động và bốc đồng, trong khi thiếu chú ý ít nổi bật hơn.
Dạng kết hợp (ADHD – Combined Type): Đây là dạng phổ biến nhất, trong đó trẻ có cả các triệu chứng của thiếu chú ý và hiếu động/bốc đồng.

III. Hội chứng đi kèm với ADHD

ADHD thường đi kèm với một số hội chứng hoặc rối loạn khác, tạo ra những khó khăn phức tạp hơn trong việc điều trị và hỗ trợ:

Rối loạn hành vi đối kháng (Oppositional Defiant Disorder – ODD): Trẻ có xu hướng tranh cãi, không tuân theo chỉ dẫn và dễ cáu gắt với người khác. Điều này làm cho việc quản lý hành vi của trẻ trở nên khó khăn hơn.
Rối loạn lo âu (Anxiety Disorders): Trẻ mắc ADHD thường có nguy cơ cao bị rối loạn lo âu, với cảm giác lo lắng quá mức về các tình huống khác nhau trong cuộc sống.
Rối loạn trầm cảm (Depressive Disorders): ADHD có thể làm tăng nguy cơ mắc các triệu chứng trầm cảm, đặc biệt là khi trẻ cảm thấy thất vọng về việc không thể kiểm soát hành vi hoặc không đạt được kỳ vọng của người khác.
Rối loạn học tập (Learning Disorders): Trẻ mắc ADHD thường gặp khó khăn trong việc học tập như đọc, viết, và làm toán. Điều này có thể làm ảnh hưởng đến kết quả học tập và sự tự tin của trẻ.

IV. Những thách thức của hội chứng ADHD

Khó khăn trong học tập và học hành: Trẻ có thể không hoàn thành bài tập, quên bài tập về nhà hoặc không thể tham gia vào các bài giảng kéo dài. Điều này dẫn đến việc học tập không đạt yêu cầu và cảm giác thất bại.
Vấn đề xã hội: Trẻ mắc ADHD có thể gặp khó khăn trong việc kết bạn và duy trì các mối quan hệ xã hội. Sự bốc đồng và thiếu kiên nhẫn có thể làm cho trẻ dễ bị hiểu lầm hoặc xa lánh bởi bạn bè.
Ảnh hưởng đến tâm lý và sự tự tin: Khi trẻ cảm thấy khó khăn trong việc kiểm soát hành vi của mình, chúng có thể cảm thấy thất vọng và tự ti, điều này ảnh hưởng đến tinh thần và sự phát triển tâm lý của trẻ.

V. Cách hỗ trợ và điều trị hội chứng ADHD

Liệu pháp hành vi (Behavioral Therapy): Phương pháp này giúp trẻ học cách quản lý hành vi, cải thiện kỹ năng tổ chức và tập trung. Cha mẹ và giáo viên có thể áp dụng các kỹ thuật phần thưởng để khuyến khích hành vi tích cực.
Dùng thuốc: Một số loại thuốc như thuốc kích thích thần kinh (stimulants) được sử dụng để cải thiện sự tập trung và giảm sự hiếu động. Thuốc thường được kê đơn và theo dõi bởi bác sĩ chuyên khoa.
Hỗ trợ từ gia đình và nhà trường: Môi trường học tập yên tĩnh, lập lịch trình rõ ràng, và sự kiên nhẫn từ cha mẹ và giáo viên rất quan trọng trong việc giúp trẻ quản lý các triệu chứng của ADHD.
Hoạt động thể chất và giấc ngủ điều độ: Việc tập thể dục thường xuyên và có giấc ngủ đủ giúp cải thiện tâm trạng và khả năng kiểm soát hành vi của trẻ.

Hội chứng ADHD là một rối loạn phát triển thần kinh phức tạp, ảnh hưởng đến khả năng tập trung và kiểm soát hành vi của trẻ. Với sự hỗ trợ từ gia đình, nhà trường và các chuyên gia, trẻ mắc ADHD có thể học cách quản lý các triệu chứng của mình và đạt được thành công trong học tập và cuộc sống hàng ngày. Điều quan trọng là nhận ra rằng ADHD không phải là lỗi của trẻ, mà là một phần của quá trình phát triển mà trẻ cần sự giúp đỡ để vượt qua.