Khủng hoảng trung niên là gì?
Khi bước vào tuổi trung niên, không chỉ bản thân bạn mà cả bạn đời cũng phải đón nhận những tác động, thay đổi có thể gây ra rạn nứt quan hệ.
Khủng hoảng tuổi trung niên cũng giống như khủng hoảng tuổi dậy thì, nó đến dù bạn muốn hay không. Nhiều người đối diện giai đoạn này với sự hài hước, vui vẻ, một số khác lại lo lắng đến suy sụp tinh thần.
Khủng hoảng trung niên là gì?
Khủng hoảng trung niên là một cú chuyển đổi trong bản dạng thường tác động lên người trưởng thành trong độ tuổi trung niên từ 40 đến 60 tuổi. Tại thời điểm cuộc đời này, con người ta thường hay đánh giá lại cuộc sống và đối mặt với chính những vấn đề đạo đức của bản thân. Đối với một số người, đây thường là một vấn đề lớn ảnh hưởng lên những mối quan hệ và sự nghiệp của họ.
Khủng hoảng này có thể ảnh hưởng lên cách con người ta định nghĩa bản thân và lòng tự tin, đưa đến những thay đổi trong tâm trạng, hành vi, cảm xúc và những mối quan hệ khi chủ thể phải đối phó với cú chuyển giao sang tuổi trung niên. Nhiều người cho rằng tuổi tác làm con người ta cảm thấy trầm cảm, hối hận, và lo âu. Và khủng hoảng tuổi trung niên là một giai đoạn giúp con người ta cảm thấy hồi xuân khi phải cố gắng chấp nhận sự thật rằng mình đời sống đã vơi đi một nửa.
Dấu hiệu của khủng hoảng trung niên
Vì “khủng hoảng trung niên” không phải là một chẩn đoán chính thức nên rất khó để các nhà nghiên cứu hiểu rõ nó. Các nhà nghiên cứu vẫn còn bất đồng về những các yếu tố tạo nên khủng hoảng trung niên. Nhiều nghiên cứu dựa trên câu trả lời cá nhân của tham dự viên về việc liệu họ có gặp phải khủng hoảng trung niên hay không. Đương nhiên, cách một người định nghĩa khủng hoảng có thể sẽ không giống với cách những người khác nghĩ về cái gọi là khủng hoảng trung niên.
Trong khi bình thường người ta hay nghĩ khủng hoảng trung niên thường là nỗi sợ hãi về đạo đức hoặc mong muốn được trẻ lại, thì những cảm xúc xuất hiện trong một khủng hoảng trung niên có thể không khác gì mấy với những khó chịu một người gặp phải trong bất kỳ một dạng khủng hoảng nào khác trong cuộc sống.
Những dấu hiệu cho thấy bạn đời của bạn đang trải qua khủng hoảng tuổi trung niên:
Day dứt vì những mục tiêu chưa hoàn thành: “Hồi trẻ tôi rất nhiều mơ ước, tham vọng, nhưng giờ đây, tôi thấy mình chưa làm được gì. Tôi đã bỏ lỡ quá nhiều thứ… “. Nếu bạn thấy bạn đời của mình nói những điều này liên tục thì đây là một trong những triệu chứng của khủng hoảng tuổi trung niên phổ biến nhất.
Tuổi trung niên là giai đoạn mọi người bắt đầu đặt câu hỏi liệu những quyết định nghề nghiệp họ đưa ra trong cuộc đời là đúng hay sai, hoặc họ bắt đầu so sánh mình với những người bạn đồng trang lứa…
Thay đổi ngoại hình: Đừng ngạc nhiên khi bạn đời của bạn bắt đầu cố gắng thay đổi phong cách ăn mặc, làm tóc, hoặc tìm đến phẫu thuật thẩm mỹ để căng da, nâng mũi, giảm cân trong khi nam giới tập thể dục nhiều hơn…
Sự thay đổi rõ rệt về ngoại hình là một triệu chứng rõ ràng của một cuộc khủng hoảng tuổi trung niên.
Hội chứng tìm kiếm sự chú ý: Nếu bạn thấy rằng bạn đời của mình cố gắng thu hút sự chú ý của mọi người, thích thú với những lời khen và có biểu cảm bực dọc với những lời nhận xét tiêu cực thì rõ ràng họ đang trải qua một giai đoạn khủng hoảng tuổi trung niên. Họ rất mong đợi sự quan tâm của mọi người.
Ham muốn tình dục thay đổi: Thay đổi ham muốn tình dục là một triệu chứng của khủng hoảng tuổi trung niên. Giai đoạn này, nhiều cặp vợ chồng cảm thấy “lệch pha” trong ham muốn tình dục, thậm chí có người tìm kiếm sự thỏa mãn ngoài hôn nhân. Đại học New Hampshire, Mỹ từng thực hiện một nghiên cứu cho thấy khoảng 55 tuổi là thời kỳ “nguy cơ cao nhất có thể xảy ra ngoại tình”.
Thay đổi thói quen ngủ và sinh hoạt: Bạn có thể nhận thấy dấu hiệu điển hình của khủng hoảng tuổi trung niên ở người phối ngẫu là ít ngủ. Họ thức khuya đọc sách, xem tivi… Sự thay đổi thói quen và cách ngủ là một dấu hiệu cho thấy một cuộc khủng hoảng khi bước vào ngưỡng xế chiều.
Thêm vào đó, bạn cũng thấy rằng bạn đời bắt đầu thích tách biệt, trong khi từng đồng hành với bạn trong rất nhiều hoạt động, thời còn trẻ. Anh ấy/cô ấy thích gặp gỡ bạn bè, đặc biệt những người bạn thời đại học, bạn cũ… Việc gặp gỡ những người bạn khiến họ hạnh phúc hơn, vui vẻ hơn.
Cảm giác mắc kẹt: Nhiều người rơi vào trạng thái thiếu tích cực ở tuổi trung niên, khi đối mặt với những trách nhiệm phải gánh vác như chăm sóc cha mẹ già, tài trợ cho việc học hành của con cái… Trong khi đó, nhiều phụ nữ rơi vào tình trạng cô đơn vì con cái bắt đầu rời khỏi nhà, khiến họ không còn có mối quan tâm thiết yếu nào trong gia đình và rơi vào cảm giác vô dụng.
Nguyên nhân gây khủng hoảng trung niên
Trung niên là khoảng thời gian mà các mối quan hệ và vai trò thay đổi. Một số người có thể cần phải bắt đầu chăm sóc cha mẹ lớn tuổi. Một số khác có thể bị “cô đơn” trong tổ ấm của mình – hoặc cảm thấy như thể con cái của mình lớn quá nhanh.
Quá trình lão hóa cũng trở nên rõ ràng hơn bất cứ lúc hết. Một số người còn xuất hiện một số bệnh lý, trong khi số khác bắt đầu để ý đến sự sụt giảm năng lực thể chất của bản thân. Đối với một số người, trung niên có thể là khoảng thời gian chìm đắm trong chiêm nghiệm. Họ có thể nhìn lại những năm tháng đã qua và tự hỏi cuộc sống mình liệu sẽ thế nào nếu ngày xưa mình chọn con đường khác. Một số người hối hận vì đã không chọn một sự nghiệp khác hoặc không xây dựng một cuộc sống mà mình đã từng mơ ước. Người khác lại chiêm nghiệm những ngày tháng vui vẻ trước đây trong đời.
Với những người sống có mục tiêu, họ sẽ ít chiêm nghiệm hơn và hành động nhiều hơn. Thay vì nhìn lại những năm tháng đã qua, họ bắt đầu rục rịch đạt đến những mục tiêu lớn lao hơn trong nửa sau của cuộc đời.
Làm thế nào cùng bạn đời vượt qua khủng hoảng trung niên?
Hãy là một người biết lắng nghe: Hãy để đối phương nói về sự khó chịu của họ. Lắng nghe bằng thái độ không phán xét và hãy khoan đưa ra lời khuyên ngay từ đầu.
Thể hiện quan ngại của mình: Tránh nói những câu như, “Anh hình như đang bị khủng hoảng trung niên đấy.” Thay vào đó, hãy đặt câu hỏi làm sao để không khiến họ cảm thấy xấy hổ hoặc đổ lỗi. Nói những câu như, “Gần đây anh có hơi khác. Anh ổn không?”
Nói về tầm quan trọng của việc tìm kiếm giúp đỡ: Khuyến khích đối phương trao đổi với y bác sĩ. Hãy nhớ rằng có thể có một vấn đề y tế nào đó ẩn sau những thay đổi bạn thấy ở họ. Bệnh lý về tuyến giáp, chẳng hạn, có thể làm thay đổi tâm trạng. Hoặc, bạn cũng ghi nhận thấy một số dấu hiệu sớm của chứng sa sút trí tuệ. Bác sĩ có thể loại trừ những bệnh lý sức khỏe và xác định chắc chắn xem liệu người này có nên được chuyển gửi đến chuyên gia sức khỏe tâm thần hay không.
Tự mình tìm kiếm giúp đỡ: Nếu người thân bạn từ chối tìm kiếm giúp đỡ, bạn hãy tự mình tìm kiếm hỗ trợ. Trao đổi với chuyên gia sức khỏe tâm thần có thể giúp bạn xây dựng kế hoạch giúp bạn hỗ trợ tốt hơn cho người kia và cũng để thiết lập các ranh giới lành mạnh cho chính bản thân bạn.
Không chế giễu, không phán xét: Khi bạn đời của bạn bước vào tuổi trung niên và cố gắng thay đổi bản thân bằng các kiểu tóc mới, chiếc váy phong cách khác biệt… thì cũng đừng chế giễu họ. Đừng quên rằng những thay đổi đó đang giúp ích tích cực cho đối phương, thế nên bạn càng nên khuyến khích điều đó. Hãy để họ làm điều mình muốn.
Tìm kiếm hỗ trợ khẩn cấp nếu ai đó tự sát: Nếu một người đe dọa tự làm hại bản thân hoặc người khác, hay can thiệp ngay lập tức. Nếu cần, hãy mang người đó đến phòng chăm sóc đặc biệt để đánh giá tình hình. Nếu họ từ chối đến bệnh viện, hãy gọi xe cứu thương và luôn để mắt đến họ.
Khuyến khích bạn đời làm những điều khiến họ cảm thấy thoải mái hơn: Hãy dựa trên sở thích, mong muốn của bạn đời để khuyến khích họ tìm kiếm niềm vui cho mình, ví dụ tập môn thể dục yêu thích (yoga, đi bộ) hay làm bánh, may đồ… Bạn cũng nên khuyến khích họ thực hiện những mục tiêu, tham vọng mà vì một lý do nào đó, ở tuổi còn trẻ, họ chưa thực hiện được. Đừng bao giờ nói câu: “Anh/em già rồi”. Trong thâm thâm, họ rất sợ câu đó.