Menu Đóng

Cách phân biệt tăng động và hiếu động thông thường

1. Tăng động là gì?

Tăng động là một rối loạn phát triển thường gặp ở trẻ nhỏ từ 3 đến 11 tuổi, đặc trưng bởi những hành vi hiếu động quá mức, có thể kèm mất tập trung, giảm chú ý. Tăng động không dễ xác định và phụ thuộc phần lớn vào người quan sát. Trên thực tế, một hành vi của trẻ có thể khó chấp nhận với người này nhưng ở những phụ huynh khác, họ không cảm thấy như vậy. Điều này gây ra không ít rắc rối trong việc xác định sớm các biểu hiện tăng động ở con trẻ

2. Tăng động khác với hiếu động như thế nào?

  • Trẻ tăng động thường không thể ngồi im một chỗ mà chạy nhảy liên tục mà không biết mệt và dường như có một cỗ máy luôn hoạt động trong cơ thể. Những trẻ này có thể đang làm việc này lại chuyển ngay sang việc khác. Chúng sẽ cố gắng đứng lên và chạy xung quanh, khi buộc phải ngồi xuống thì liên tục ngọ nguậy hoặc vặn vẹo trong ghế. Ngoài ra, tăng động cũng là một biểu hiện của chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD).
  1. Ngược lại, trẻ hiếu động thông thường dù có những hành động nghịch ngợm nhưng sẽ không liên tục và biết lắng nghe khi ngườ lớn yêu cầu. Trẻ cũng rất chú tâm vào các hoạt động của mình và có thể tự điều chỉnh để phù hợp với hoàn cảnh. Ngoài ra, một điểm rõ ràng nhất là trẻ hiếu động chỉ nghịch nếu ở môi trường phù hợp và quen thuộc, còn trẻ tăng động lại không thể phân biệt được khi nào cần kiềm chế, lúc nào có thể chơi đùa.
  • Ví dụ: Khi xem phim hoạt hình, trẻ hiếu động đến mấy cũng sẽ chú tâm và tập trung cao độ để theo dõi nhân vật mà mình yêu thích từ đầu tới cuối. Thế nhưng, đối với trẻ tăng động, dù bộ phim đó có hay đến đâu thì cũng không thể ngồi yên một lúc để xem trong thời gian dài.

3. Nguyên nhân

  • Tăng động là một dấu hiệu của sự rối loạn chức năng sinh học, ảnh hưởng đến các chất làm nhiệm vụ dẫn truyền tín hiệu đến não bộ. Các chất này khi mất cân bằng sẽ ảnh hưởng đến hành vi của người bệnh.
  • Thùy tráng và vỏ não trán trước bị tổn thương hay suy giảm chức năng sẽ ảnh hưởng đến hành vi, khả năng tập trung, kỹ năng vận động,… của bệnh nhân.
  • Có một số trường hợp bệnh khởi phát là do một số các tổn thương cơ học ở vùng đầu.
  • Các yếu tố gia đình cũng có thể là một trong những nguy cơ gây bệnh.

4. Chẩn đoán

Khi con đã có những dấu hiệu ở mức đầu cha mẹ lưu ý chẩn đoán để có những bước trị liệu tốt cho con, tất cả các chuyên gia cho rằng phải hết sức cẩn trọng khi đưa ra quyết định chẩn đoán cho trẻ. Bởi khi chẩn đoán đúng tình trạng vấn đề của con thì việc trị liệu sẽ được đi đúng hướng, không làm phí thời gian phục hồi cho con.

Thường trẻ được chẩn đoán là hiếu động kém chú ý thì ngoài các biểu hiện luôn động đậy chân tay, không ngồi yên một chỗ bao giờ phải có kèm theo một số biểu hiện như : rối loạn phát triển ngôn ngữ, rối loạn phát triển vận động (rất vụng về chẳng hạn) hoặc kém tập trung chú ý. Những trẻ này thường nhảy từ trò chơi này sang trò chơi khác, từ việc này sang việc khác mà ít khi hoàn thành việc nào cả, và chúng cũng thường hay quên. Trong một số trường hợp, rối loạn này còn có thể nhầm với trẻ tự kỷ.
Cũng như các rối loạn khác, ADHD có nhiều mức độ khác nhau từ nhẹ đến nặng và tiên lượng phụ thuộc vào mức độ cũng như trẻ có được can thiệp kịp thời và đúng hướng hay không. Nếu được cn thiệp kịp thời và đúng hướng, tỷ lệ đạt kết quả tốt là khoảng 75-80 %. Số còn lại tuỳ thuộc vào mức độ nặng nhẹ và quá trình can thiệp.

5. Can thiệp cho trẻ

Quá trình con cần được can thiệp khi cha mẹ phát hiện sớm tình trạng của con, con được điều trị sớm có khả năng chuyển biến tốt cho con nhiều hơn, nếu để về lâu về dài con sẽ chuyển sang một hệ khác vd: Tâm thần phân liệt(ODD)… Nên cha mẹ cân nhắc kỹ trị liệu sớm cho con. Có 2 cách để trị liệu cho trẻ như sau:

a. Lưu ý khi dùng thuốc:

Việc dùng thuốc hay không dùng thuốc là vấn đề gây tranh luận rất nhiều trong giới bác sĩ chuyên khoa cả ở Pháp và ở Mỹ, nghiêng về hướng sử dụng thuốc chủ yếu là các bác sĩ thần kinh trẻ em. Chống sử dụng thuốc chủ yếu là các nhà phân tâm, tâm lý học.

Thuốc được sử dụng cho ADHD là Ritaline, nằm trong nhóm thuốc dưỡng thần, đây là loại thuốc đặc thù để điều trị cho những trẻ này. Thuốc giúp cho trẻ tăng cường trí nhớ và tập trung hơn. Tuy nhiên, chỉ có người làm trong các chuyên ngành tâm thần, thần kinh và nhi khoa mới được phép kê đơn thuốc này, và việc sử dụng thuốc cũng được theo dõi rất chặt chẽ của những nhà chuyên khoa.
Thuốc thường được chỉ định cho trẻ từ 6 tuổi trở lên do có thể có những tác dụng không tốt cho hệ thống thần kinh đang phát triển của trẻ. Việc dùng thuốc sẽ làm giảm bớt hành vi nhưng lại làm chậm nhận thức của con. Đối với trẻ dưới 6 tuổi, ADHD thì các biện pháp can thiệp tâm lý sẽ thích hợp hơn.

b. Bằng các liệu pháp tâm lý giáo dục

Một chương trình can thiệp thường bao gồm nhiều liệu pháp, tùy theo tình trạng và mức độ của trẻ, trong đó có các yếu tố trị liệu ( Trị liệu nhận thức – hành vi ) và yếu tố giáo dục ( Giáo dục tâm vận động và các ứng dụng về nghệ thuật : vẽ, nặn, âm nhạc )

Sử dụng đồ chơi và trò chơi. Các trò chơi với cát hoặc nước được rất nhiều nhà tâm lý tại Pháp sử dụng. Tất nhiên để áp dụng được còn tùy vào điều kiện sống của gia đình, nhưng nếu điều kiện cho phép thì cha mẹ có thể cho bé tập bơi chẳng hạn. Đồ chơi nên chọn những đồ có nhiều màu sắc, đa dạng, có độ bền nhất định, có độ an toàn phù hợp với từng độ tuổi và từng mức độ nặng nhẹ của bệnh, từ dễ đến khó, từ đòi hỏi tập trung ít đến nhiều.

Tất cả các biện pháp trị liệu này nhằm dạy cho trẻ cách làm chủ các ứng xử, cách tiếp cận và nhận thức vấn đề, giúp cho gia đình tháo bỏ được những mâu thuẫn, thay đổi và sửa chữa những sai lầm nếu có, nâng đỡ gia đình, giúp cha mẹ vượt qua được những khó khăn trong tâm lý cũng như trong cư xử hàng ngày với con. Các biện pháp trị liệu tâm lý và hành vi thường đòi hỏi lòng kiên nhẫn và thời gian dài vì vậy, điều kiện tốt nhất là chính cha mẹ các em là người trực tiếp can thiệp, các chuyên viên sẽ là người hướng dẫn và hỗ trợ thông qua một chương trình Giáo dục Can thiệp sớm tại gia đình mang tính cá nhân – được chuyên gia biên soạn dựa theo các nguyên tắc và các bài tập từ dễ đến khó. Phụ huynh sẽ được hướng dẫn để áp dụng chương trình này một cách hợp lý.

6. Chăm sóc trẻ hàng ngày

Trẻ thuờng có những mặc cảm về bản thân mình, mình là đứa bé chẳng đựơc ai yêu…tất cả những gì bé phải trải qua trong quá trình giao tiếp với người khác dễ đẩy bé đến trạng thái thu mình, dần dà những ý niệm về bản thân của bé sẽ bị chuyển về chiều hướng tiêu cực. 

Trong khi đó gia đình cha mẹ thì lại quá mệt mỏi và căng thẳng, dẫn đến việc có thể có những sự cáu giận ngoài mong muốn với trẻ, tất cả những điều này đẩy trẻ và cả gia đình vào vòng luẩn quẩn. Sự bình tĩnh chấp nhận để tìm ra lối hành xử đúng là thái độ lý tưởng cần có của cha mẹ và những nguời thân, cha mẹ hãy làm cho trẻ cảm thấy tình yêu thương.

Trẻ hiếu động đặc biệt cần một sự đều đặn trong sinh hoạt hàng ngày như người chăm sóc, giờ giấc ăn ngủ… Nếu có điều kiện, cha mẹ nên chỉ để cho bé đến trường MG nửa ngày, nửa ngày còn lại nên để dành cho những giáo dục cá nhân tại gia đình.

Tránh môi trường quá ồn ào, tránh nói quá to với bé, tránh quát tháo ầm ĩ làm cho bé sợ, tránh sự kích động của những trò chơi, phim ảnh mang tính chất bạo lực hoặc có thể có tác động quá mạnh với bé, tránh để bé xem vô tuyến hoặc tiếp xúc nhiều với máy tính. Tránh việc giáo dục mang tính chất tập thể, mỗi người nói một câu, khi nào nói với bé cũng chỉ nên một người nói.

Chú trọng việc giao tiếp mắt – mắt, có nghĩa là khi bạn cần nói với bé điều gì, tốt nhất là đến trước mặt bé, bạn có thể cúi xuống hoặc đặt bé lên cao để bạn có thể nhìn thẳng được vào mắt bé, nói nhẹ nhàng và rõ ràng, nên sử dụng câu ngắn và dễ nhớ, bạn có thể yêu cầu bé nhắc lại để xem bé đã thực sự hiểu điều bạn nói chưa.

Lưu ý: Trước khi ngủ nên tập cho bé thư giãn nhẹ nhẹ, xoa người cho bé, đặc biệt là dọc hai bên lưng để giúp bé ngủ say và sâu hơn.


Yêu cầu tư vấn

TS09 - DrPSY
Home
Hotline
Chỉ đường
Liên hệ
Zalo Chat